صبحانه، قبل یا بعد تمرینات ورزشی؟
پردیس فناوری کیش،مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت،زیرگروه ورزشی
چرا ورزش با شکم خالی و صبح؟
تصور بر این است که چون چند ساعت از وعده قبلی یعنی شام گذشته است، بدن منابع دیگری به غیر از چربی مانند گلیکوژن در اختیار ندارد و بنا به این دلیل ورزش کردن با شکم خالی باعث چربی سوزی بیشتر می شود.
در نگاه اول اینطور تصور می شود که ورزش کردن بدون صبحانه اثر گذاری بهتری نسبت به زمانی دارد که قبل ورزش صبحانه خورده باشید ولی در اصل این تصور اشتباه است و بدن وارد فاز تخریب و تحلیل عضله می شود.
اما چه نوع ورزشی؟
برخی صبح و قبل از صبحانه مثلاً به مدت ۲۰ دقیقه پیاده روی آهسته‌ای انجام میدهند، برخی دیگر با شدت متوسط و زمان طولانی تمرین هوازی مانند دویدن و گروه دیگر تمرینات بدنسازی و یا تمرینات با شدت بالا مانند اینتروال انجام میدهند.
گروهی که فقط پیاده روی انجام میدهند، شاید با این زمان پیاده روی و شدت پایینی که دارد کمتر بدن را وادار به سوختن چربی کند و شاید در واقع هیچ تفاوتی در کاهش چربی میان آن‌ها با کسانی که همان پیاده روی را بعد از صبحانه انجام میدهند، نداشته باشند. اما دیگر گروها وقتی شدت یا زمان تمرین را بالا می‌برند، بدن را به منظور کالری سوزی وارد فاز تخریب شدن می‌کنند.
چرا ورزش بدون صبحانه خوردن درست نیست؟
میزان سطح هورمون کورتیزول (هورمون استرس) در صبح بالا است. از طرف دیگر فعالیت‌های ورزشی مانند شرایط استرس‌زا تلقی شده و موجب ترشح کورتیزول بیشتر می‌شود، کورتیزول نیز برای یافتن سوخت سراغ تجزیه پروتئین بدن (عضلات) و تبدیل شدن آن به گلوکز می رود!
گذشته از این سطح پایین گلیکوژن هنگام فعالیت ورزشی باعث آزاد شدن کورتیزول و منجر به تجزیه پروتئین می‌شود که گذشته از عضله سوزی، اختلال در سیستم ایمنی بدن را نیز به دنبال دارد. پس در این شرایط شما برای کاهش وزن، عضلات را قربانی می‌کنید. (کورتیزول از غدد فوق کلیوی ترشح می شود)
پس نتایج تحقیقات قبلی چه می‌شود؟
مطالعات زیادی در این خصوص انجام شده که نتایج کاملاً متناقضی را نشان داده است، چرا که در این مطالعات اشاره‌ای به نوع تغذیه فرد در طول روز نشده و فقط ورزش با معده خالی قبل از صبحانه و یا مصرف کربوهیدرات یا پروتئین آن هم به صورت کنترل شده قبل از ورزش بررسی شده است.
اما در خصوص تحقیقاتی که ورزش با معده خالی را توصیه کرده‌اند، اینطور به نظر می‌‌رسد که در این تحقیقات به میزان سطح کورتیزول توجهی نشده باشد و فقط مقدار کاهش وزن فرد را مورد بررسی قرار داده‌اند، از طرف دیگر این امکان نیز وجود دارد که حتی توجه کمتری به این شده باشد که میزان وزن کاسته شده از چربی بوده یا نتیجه تخریب عضله بوده است؟ چرا که در مواردی توصیه شده این روش را در کنار رژیم کم کالری ادامه دهید، این روش در یک بازه زمانی کوتاه می‌تواند موجب کاهش وزن شود، اما آیا ادامه خواهد داشت و یا وزن از دست رفته بر نمی‌گردد؟
باید گفت این نوع کاهش وزن در یک جایی متوقف می‌شود و بدن نسبت به از دست دادن چربی از خود مقاومت نشان می‌دهد، در کنار این موارد گذشته از پایین آمدن سطح ایمنی بدن، اختلال در سطح قند خون، کاهش بافت عضلانی و افزایش فشار خون می‌تواند از تبعات افزایش سطح کورتیزول برای شخص باشد.
اگر صبحانه میل کنید و بعد از آن ورزش کنید چطور؟
وقتی ماده غذایی وارد بدن می‌شود که طبیعتاً بخشی از آن کربوهیدرات است، انسولین ترشح می‌شود، گلوکز خون را ذخیره کرده و مابقی گلوکز صرف فعالیت‌هایی می‌شود که پس از صرف غذا مشغول به انجام آن می‌شوید.
یعنی اگر شما با فاصله کم از صرف صبحانه فعالیت ورزشی را انجام دهید بدن، گلوکز خون که نتیجه مصرف صحبانه است را مصرف می کند و پس از اتمام آن سراغ دیگر ذخایر بدن می رود، از طرف دیگر این فاصله کم حتی موجب اختلال در روند هضم غذا می‌شود.
بنابراین لازم است حداقل از یک ساعت و نیم به بالا پس از صرف غذا فعالیت ورزشی را آغاز کنید.
نکته پایانی
دقت کنید که مقوله کاهش وزن چیزی فراتر از این است که شما صبح با شکم خالی ورزش کنید و کالری مصرفی را در طول روز کاهش دهید در این شیوه به جای اینکه در دراز مدت انتظار کاهش وزن داشته باشید، کاهش وزن‌تان یا متوقف شود یا حتی بعد از آن بدتر، بالا رود.
شما به جای اینکه در صبح با معده خالی ورزش کنید، بهتر است صبحانه میل کنید سپس در طول روز میزان کربوهیدرات مصرفی را مدیریت کنید یا کاهش دهید و از طرف دیگر تغذیه‌تان را به طرف مصرف پروتئین (به میزان نیاز بدن) و چربی ببرید. همیشه سخت تلاش کردن به معنی نتیجه بهتر نیست، بلکه انتخاب راه درست شما را موفق می‌کند.
زمانبندی تغذیه و نوع ترکیب مواد غذایی به منظور عضله سازی، کاهش وزن یا عضله سازی و کاهش وزن به صورت همزمان متفاوت است، بنابراین لازم است در خصوص هدفی که دارید گذشته از مطالعه در این زمینه از یک متخصص بخواهید تا برنامه‌ای مختص به خودتان را تنظیم کند.